Εννοώντας Καλαμαριά αναφέρομαι πιο συγκεκριμένα στον Πεζόδρομο της... καθότι Καλαμαριά μένω, αλλά σε κάποια απόσταση από το κέντρο της. Ξέρετε τι διαπίστωσα λοιπόν; 2 σημαντικά πραγματάκια!
1ον: Έχω γράψει σε αυτό το blog για κάμποσα μέρη της Ελλάδας (π.χ. Δράμα, Λιτόχωρο... ), αλλά ακόμα δεν έχω αξιωθεί να γράψω τίποτα για τη πασίγνωστη, ίσως και ομορφότερη περιοχή της πόλης, που έχω την τύχη να κατοικώ (ντροπή μου!).
2ον: Κατά την χθεσινή μου βόλτα διαπίστωσα πως η Καλαμαριά έχει γίνει "Hot Spot", όχι ότι δεν ήταν, αλλά τα τελευταία χρόνια σφύζει ιδιαίτερα από ζωή! Ο κόσμος δείχνει να ευχαριστιέται την βόλτα του στον πεζόδρομο, τον τελευταίο καιρό μάλιστα έχουν ανοίξει καινούριες καφετέριες που έχουν αναζωογονήσει την περατζάδα στο πεζόδρομο! Χθες να φανταστείτε άνοιξε μια ακόμα (κάτω από την θρυλική "Belle Époque"). Ο χώρος μπροστά από το δημαρχείο έχει από καιρό καθαρίσει... οι εργασίες ολοκληρώθηκαν και οι αντιαισθητικές λαμαρίνες φύγανε... ο πεζόδρομος με μιας μεγάλωσε!
Και Καλαμαριά δεν είναι φυσικά μόνο ο πεζόδρομος... (ο πεζόδρομος είναι το κέντρο, η καρδιά της). Καλαμαριά είναι και η Σοφούλη, η Αρετσού και τόσα άλλα όμορφα μέρη που εμπεριέχει ο Δήμος.
Λίγα Ιστορικά Στοιχεία για την Καλαμαριά.Η περιοχή που σήμερα ονομάζουμε Καλαμαριά έχει μια πανάρχαια ιστορία. Η ζωή στην περιοχή αυτή άνθισε πριν ιδρυθεί η Θεσσαλονίκη από τον Κάσσανδρο, το 315 π.Χ.
Συγκεκριμένα στο ακρωτήριο του Δήμου Καλαμαριάς (το Καραμπουρνάκι), οι αρχαιολογικές ανασκαφές και έρευνες, αποδεικνύουν την ύπαρξη ενός προϊστορικού οικισμού.
Το τοπωνύμιο "Καλαμαριά" πρωτοεμφανίζεται το έτος 1083, σε έγγραφο της μονής Ξενοφώντα και αναφέρεται στη Νοτιοανατολική περιοχή της Θεσσαλονίκης.
Η ονομασία "Καλαμαριά" πιθανότητα προήλθε από παράφραση του όρου "Καλή μεριά" - ωραία μέρη, ωραίοι τόποι. Η άποψη αυτή ενισχύεται από το ότι σε πολλές αναφορές η Καλαμαριά περιγράφεται ως ο τόπος με την πλούσια βλάστηση, τους εύφορους αγρούς, την αφθονία καρπών, αμπελώνων και λουλουδιών.
Μια άλλη εκδοχή υποστηρίζει ότι το όνομα είναι παράγωγο των λέξεων "Σκάλα - μεριά". "Σκάλα" ήταν ο Βυζαντινός ναύσταθμος, που υπήρχε στην περιοχή του Μικρού Εμβόλου και προστάτευε την είσοδο του Θερμαϊκού κόλπου από τις επιδρομές των Αράβων πειρατών, μέχρι τον 10ο αιώνα.
Συγκεκριμένα στο ακρωτήριο του Δήμου Καλαμαριάς (το Καραμπουρνάκι), οι αρχαιολογικές ανασκαφές και έρευνες, αποδεικνύουν την ύπαρξη ενός προϊστορικού οικισμού.
Το τοπωνύμιο "Καλαμαριά" πρωτοεμφανίζεται το έτος 1083, σε έγγραφο της μονής Ξενοφώντα και αναφέρεται στη Νοτιοανατολική περιοχή της Θεσσαλονίκης.
Η ονομασία "Καλαμαριά" πιθανότητα προήλθε από παράφραση του όρου "Καλή μεριά" - ωραία μέρη, ωραίοι τόποι. Η άποψη αυτή ενισχύεται από το ότι σε πολλές αναφορές η Καλαμαριά περιγράφεται ως ο τόπος με την πλούσια βλάστηση, τους εύφορους αγρούς, την αφθονία καρπών, αμπελώνων και λουλουδιών.
Μια άλλη εκδοχή υποστηρίζει ότι το όνομα είναι παράγωγο των λέξεων "Σκάλα - μεριά". "Σκάλα" ήταν ο Βυζαντινός ναύσταθμος, που υπήρχε στην περιοχή του Μικρού Εμβόλου και προστάτευε την είσοδο του Θερμαϊκού κόλπου από τις επιδρομές των Αράβων πειρατών, μέχρι τον 10ο αιώνα.
Ανάμεσα στα έτη 904 και 1083, η διοικητική ρύθμιση των Βυζαντινών, ορίζει τη νοτιοανατολική περιοχή της Θεσσαλονίκης ως Βάνδον και αργότερα, το 1300, ως Καπετανίκειον Καλαμαριάς.
Για το λόγο αυτό η Κασσανδρειώτικη Πύλη που οδηγεί από τη Θεσσαλονίκη προς τη Χαλκιδική, μετονομάζεται σε Πύλη της Καλαμαριάς, ονομασία που διατηρεί ως τις αρχές του 20ου αιώνα.
Η περιοχή της σημερινής Καλαμαριάς παραμένει σχεδόν ακατοίκητη μέχρι το 1920. Οι πρώτοι που θα εγκατασταθούν στον τόπο είναι Έλληνες πρόσφυγες που έρχονται το 1920 από τον Καύκασο και τη Γεωργία.
Η εκτεταμένη όμως εγκατάσταση είναι αυτή των προσφύγων της Μικρασιατικής καταστροφής το 1922 και της Ανταλλαγής των Πληθυσμών μετά τη συνθήκη της Λωζάννης, το 1923.
80.000 - 100.000 υπολογίζεται ότι εγκαταστάθηκαν στη Θεσσαλονίκη - που δίκαια ο Γ.Ιωάννου την αποκαλεί "Πρωτεύουσα των προσφύγων" - και το μεγαλύτερο μέρος τους στην Καλαμαριά που γίνεται ο πολυπληθέστερος προσφυγικός συνοικισμός, μια πραγματική προσφυγομάνα.
Οι πρόσφυγες της Καλαμαριάς, με επικρατέστερο το Ποντιακό στοιχείο, είχαν να αντιμετωπίσουν την πείνα, τις στερήσεις, την ανεργία αλλά και τις αρρώστιες - κυρίως ελονοσία - που μαζί με τις κακουχίες τους θέριζαν. Η δυσκολία της προσαρμογής στην καινούργια πατρίδα μεγάλη. Αλλά ακόμη μεγαλύτερο το πείσμα τους, η δύναμη και το πάθος για ένα καινούργιο ξεκίνημα, μια νέα ζωή.
Οργανώνουν (κυρίως οι Πόντιοι) σωματεία και συλλόγους για να διατηρήσουν ακμαίο το ηθικό τους και να διαφυλάξουν τα ιερά και τα όσια από τις αλησμόνητες πατρίδες τους.
Ανάμεσά τους επανιδρύουν το αρχαιότερο Ελληνικό - Ποντιακό σωματείο που είχε ιδρυθεί το 1869 στην Τραπεζούντα, την "Αδελφότητα Κρωμναίων" αλλά και (το 1925) τον μουσικογυμναστικό σύλλογο "Απόλλων".
Αλλά αυτή την προσπάθεια ανασυγκρότησης και ανάπτυξης διακοπεί λίγο μετά κατά τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο. Στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής του 1941-44, η Καλαμαριά πληρώνει το δικό της φόρο αίματος. Καθώς ο συνοικισμός γειτνιάζει με τον στρατιωτικό στόχο του αεροδρομίου της Μίκρας, δέχεται συχνούς βομβαρδισμούς. Οι Καλαμαριώτες πήραν ενεργό μέρος στην Εθνική Αντίσταση, πληρώνοντας τη συμμετοχή τους με 29 θύματα στο μπλόκο της Καλαμαριάς, την 13η Αυγούστου 1943.
Για το λόγο αυτό η Κασσανδρειώτικη Πύλη που οδηγεί από τη Θεσσαλονίκη προς τη Χαλκιδική, μετονομάζεται σε Πύλη της Καλαμαριάς, ονομασία που διατηρεί ως τις αρχές του 20ου αιώνα.
Η περιοχή της σημερινής Καλαμαριάς παραμένει σχεδόν ακατοίκητη μέχρι το 1920. Οι πρώτοι που θα εγκατασταθούν στον τόπο είναι Έλληνες πρόσφυγες που έρχονται το 1920 από τον Καύκασο και τη Γεωργία.
Η εκτεταμένη όμως εγκατάσταση είναι αυτή των προσφύγων της Μικρασιατικής καταστροφής το 1922 και της Ανταλλαγής των Πληθυσμών μετά τη συνθήκη της Λωζάννης, το 1923.
80.000 - 100.000 υπολογίζεται ότι εγκαταστάθηκαν στη Θεσσαλονίκη - που δίκαια ο Γ.Ιωάννου την αποκαλεί "Πρωτεύουσα των προσφύγων" - και το μεγαλύτερο μέρος τους στην Καλαμαριά που γίνεται ο πολυπληθέστερος προσφυγικός συνοικισμός, μια πραγματική προσφυγομάνα.
Οι πρόσφυγες της Καλαμαριάς, με επικρατέστερο το Ποντιακό στοιχείο, είχαν να αντιμετωπίσουν την πείνα, τις στερήσεις, την ανεργία αλλά και τις αρρώστιες - κυρίως ελονοσία - που μαζί με τις κακουχίες τους θέριζαν. Η δυσκολία της προσαρμογής στην καινούργια πατρίδα μεγάλη. Αλλά ακόμη μεγαλύτερο το πείσμα τους, η δύναμη και το πάθος για ένα καινούργιο ξεκίνημα, μια νέα ζωή.
Οργανώνουν (κυρίως οι Πόντιοι) σωματεία και συλλόγους για να διατηρήσουν ακμαίο το ηθικό τους και να διαφυλάξουν τα ιερά και τα όσια από τις αλησμόνητες πατρίδες τους.
Ανάμεσά τους επανιδρύουν το αρχαιότερο Ελληνικό - Ποντιακό σωματείο που είχε ιδρυθεί το 1869 στην Τραπεζούντα, την "Αδελφότητα Κρωμναίων" αλλά και (το 1925) τον μουσικογυμναστικό σύλλογο "Απόλλων".
Αλλά αυτή την προσπάθεια ανασυγκρότησης και ανάπτυξης διακοπεί λίγο μετά κατά τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο. Στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής του 1941-44, η Καλαμαριά πληρώνει το δικό της φόρο αίματος. Καθώς ο συνοικισμός γειτνιάζει με τον στρατιωτικό στόχο του αεροδρομίου της Μίκρας, δέχεται συχνούς βομβαρδισμούς. Οι Καλαμαριώτες πήραν ενεργό μέρος στην Εθνική Αντίσταση, πληρώνοντας τη συμμετοχή τους με 29 θύματα στο μπλόκο της Καλαμαριάς, την 13η Αυγούστου 1943.
Στο Λευκό τον Πύργο πήρα τα φιλιά τηςείχε κι ένα σπίτι στην Καλαμαριά...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου